Føre var
Før vi går inn på kva du bør gjøre etter at du har mista kortet eller telefonen, la oss snakke om førebygging:
- Skjul PIN-koden din: Når du taster inn PIN-koden, gjer dette diskret så ingen kan sjå koden din.
- Regionsperre: Bruk regionsperre om mogleg, så kortet ditt ikkje fungerer i områder du ikkje velger.
- Oppbevaring: Aldri oppbevar kort og kode saman, og lær deg koden utanat.
- To kort på reise: Om du er ute og reiser, kan det vere lurt å ha med eit ekstra kort som du oppbevarer på ein annan stad enn hovudkortet.
«Ingen ønskjer å tenkje på at bankkortet eller telefonen deira kan komme på avvege, men om du lærer deg PIN-koden utanat og bruker regionsperre, er du allereie eit steg føre lommeboktyven.»
Når uhellet er ute
Har du først mista bankkortet eller telefonen, er det viktig å handle raskt:
- Sperr bankkortet: Kontakt banken din så fort som mogleg for å få sperret kortet ditt. Gå inn på nettsiden til banken eller bruk chat-funksjonen deira for hjelp.
- Merk som mistet: Om du brukar iPhone og har Apple Pay, kan du gå inn på «Finn min iPhone» for å merke enheten som mistet. Då låses han med ein kode, og korta i Apple Pay blir deaktivert.
- Følg opp med banken: Om kortet ditt blir brukt ulovleg, kan du ha rett på å få dekt tapet gjennom banken, med visse unntak.
- Nytt kort: Kontakt banken din for å få eit nytt kort. Sjekk gjerne på førehand om det er noko kostnad involvert.
«Handlar du raskt og sperrar kortet eller merker telefonen som mista, set du effektivt eit digitalt stoppskilt for svindlarar – dine pengar fortener den same sikkerheita som alle dine andre verdiar.»
På reise: Ver førebudd på det uventa
Reising kan medføre større risiko for tap eller tyveri av verdisaker som ditt bankkort eller mobil. Her er nokre ekstra reisetips for å halde dine finansielle midlar trygge:
- Ha alltid ein reserveløysing: Det er klokt å ha med eit ekstra bankkort eller nokre kontantar som du oppbevarar separat frå hovudkortet og mobilen. Dersom du mistar den eine, har du alltid ein backup.
- Sikre nettverk: Når du brukar nettbank eller mobilbetalingsappar på reise, sørg for å koble deg til sikre nettverk. Bruk fortrinnsvis mobildata framfor offentlege Wi-Fi-nettverk. Dersom du må bruke Wi-Fi, sørg for at det er eit påliteleg nettverk, gjerne ved hotellet eller ein annan staden du stolar på.
- VPN for ekstra lag med sikkerheit: Vurder å bruke ein VPN (Virtual Private Network) for å kryptere dataoverføringa di og skjule nettaktiviteten din frå uvedkommande.
- Logg ut: Alltid logg ut frå nettbanken og pass på at ingen ser over skulderen din.
- Hald auge med kontoen: Meld frå om unormale transaksjonar umiddelbart.
«Når du er på farten er det ekstra viktig å vere på vakt. Ein ekstra sikkerhet er å ha med seg et reservakort eller kontanter som er oppbevart separat – slik at om noko blir mista, er ikkje ferien over av den grunn.»
- Aktiver reisemodus: Enkelte bankappar har funksjonar som lar deg stille inn ein reisemodus som skjerpar sikkerhetstiltaka.
- Informasjonssikkerheit: Vær varsom med kor mykje personleg informasjon du deler offentleg mens du er på reise. Det inkluderer å vere diskret når du taster inn PIN-kodar og passord, og å unngå å legge igjen sensitiv informasjon på datamaskinar eller nettverk som ikkje er dine eigne.
- Kontakt banken din: Før du reiser, informer banken din om dine reiseplanar, særleg dersom du skal til utlandet. Dette kan forhindre at banken din mistenker svindel og sperrer kortet ditt når du brukar det i eit nytt land.
- Nødnummer: Ha bankens nødnummer for sperring av kort lett tilgjengeleg, og lagre det på eit trygt sted som ikkje er på din telefon.
- Ekstrakort: Ha alltid eit reservekort eller kontantar på eit trygt sted.
- Varsle banken: Sperr hovudkortet ditt så snart du kan.
Forsikring og ansvar: Kjenner du dine rettigheter og plikter?
Det er òg viktig å forstå forsikringsdekninga di. Mist du bankkortet eller mobiltelefonen din, kan din økonomiske sikkerhet bli satt på prøve. Forståelse for forsikring og ansvar er avgjørende i slike situasjoner:
- Reiseforsikring: Sjekk vilkåra i reiseforsikringa di før du reiser. Enkelte reiseforsikringar kan dekke tap av personlege eigendelar, inkludert bankkort og mobiltelefoner. Les det med liten skrift for å kjenne til omfanget av dekninga og eventuelle unntak.
- Bankens ansvar: Dersom bankkortet ditt blir misbrukt, har du som regel rett på kompensasjon fra banken, så lenge du har oppfylt dine plikter for sikker bruk. Dette inkluderer rask sperring av kortet etter tap og at du ikkje har vore grovt uaktsam.
- Egenandel: Selv om banken ofte dekker det meste av tapet, kan du som korthaldar bli holdt ansvarlig for ein egenandel. Beløpet varierer, så det er viktig å vere oppdatert på bankens policy.
- Bankklagenemnda: Skulle det oppstå ein tvist med banken din om ansvar for tap, kan saken takast vidare til Bankklagenemnda. Deira avgjørelse vil bygge på gjeldende lovgivning og individuell saksvurdering.
- Finansavtaleloven: Det er viktig å kjenne til finansavtaleloven og dine rettar og plikter som forbrukar. Dersom det blir påvist at du bevisst har latt kortet ditt bli misbrukt, kan du ende opp med å måtte betale heile beløpet sjølv.
Å vere godt informert om dekninga du har gjennom forsikring og banken din, kan gi deg ro i sinnet når uhellet først er ute. Det kan også hjelpe deg å navigere prosessen etter et tap på ein meir effektiv og mindre stressande måte.
Med desse råda og tipsa håpar vi du føler deg litt meir førebudd om uhellet skulle vere ute. Og hugs, sjølv om dine personlege effektar kan erstattast, er det ingen grunn for at svindlarar skal få ta del i dine hardt tjente pengar.
Ønsker du å fordjupe deg i temaet kontaktløs betaling og sikkerhet, ta ein titt på vår oversikt på tæppe.no. Her finn du alt du treng å vite for å betale kontaktfritt og trygt.
